Στις 11 Μαΐου 2010, άγνωστοι κατέστρεψαν ολοκληρωτικά τους Κούρους που τοποθετήθηκαν με απόφαση του προηγούμενου Δ.Σ. του Πολιτιστικού Συλλόγου και κοσμούσαν την πέτρινη βρύση στην ανατολική είσοδο της Δολίχης, στη θέση «Παλαίχανο».

Η ενέργεια αυτή είχε καταγγελθεί από το νυν Δ.Σ. του Συλλόγου και αποφασίστηκε η επανατοποθέτηση νέων αγαλμάτων τύπου Κούρου στην ίδια θέση.

Οι «βάνδαλοι» ξαναχτύπησαν και αυτή τη φορά κατέστρεψαν τις μύτες των αγαλμάτων.

Ίσως να μην τους αρέσει ή να μη συμφωνούν με την τοποθέτηση των Κούρων στη βρύση. Θα πρέπει να γνωρίζουν όμως ότι –όχι μόνο κατέστρεψαν δημόσια περιουσία- αλλά οι Κούροι αποτελούν στοιχείο του ελληνικού πολιτισμού.

Η τοποθέτησή τους εκεί από το σύλλογο δεν σχετίζεται με καμία ειδωλολατρική ιδεολογία, αλλά αποτελούσε μέρος της προσπάθειας για την τουριστική προβολή της περιοχής. Έχουμε την τύχη να βρισκόμαστε στην «αγκαλιά» του Ολύμπου. Ο Όλυμπος είναι «παγκόσμιο» και προπάντων ελληνικό βουνό και σ’ αυτόν, βάσει της μυθολογίας, κατοικούσαν οι θεοί των αρχαίων Ελλήνων. Ενδεχομένως, κάποιοι να θεωρούν ότι οι Κούροι δεν «δένουν» με την περιοχή, διότι δεν έχουν βρεθεί τέτοια αγάλματα στην περιοχή μας. Στον Όλυμπο, όμως, «δένει» καθετί αρχαιοελληνικό.

Ας αντιληφθούμε, ωστόσο, ότι οι Κούροι ανήκουν στη μεγάλη δαιδαλική πλαστική της ΑρχαΙκής Εποχής (8ος – 6ος αι. π.Χ.). Το άγαλμα του Κούρου, το οποίο είναι τυποποιημένο και εμφανίστηκε προς τα τέλη του 7ου αι. π.Χ., αναπαριστά νέο γυμνό άνδρα, με μακρυά μαλλιά, με τα χέρια κολλημένα στα πλευρά, με σφιχτές γροθιές και το αριστερό πόδι μπροστά[1]. Η τέχνη σαφώς επηρεάστηκε από την εισροή νέων υλικών, τεχνικών και διακοσμητικών θεμάτων της Ανατολής και ο όρος “Ανατολίζουσα Περίοδος” της ελληνικής τέχνης χρησιμοποιήθηκε για να καλύψει την περίοδο 720-620 π.Χ., η οποία χαρακτηρίζεται έντονα από τεχνικές και θέματα της Ανατολής[2]. Η επαφή με την Αίγυπτο και την Ασσυρία σήμαινε και την επαφή των Ελλήνων με τα μνημειακά αγάλματα. Έτσι, στην Κρήτη αναπτύχθηκε ο δαιδαλικός ρυθμός, ο οποίος οφείλει το όνομά του στο μυθικό τεχνίτη Δαίδαλο που έζησε στην Κρήτη και «έδωσε πνοή» στα αγάλματα. Ο δαδαιλικός ρυθμός περιλαμβάνει τρισδιάστατη αναπαράσταση ειδωλίων και γλυπτών θεοτήτων. Οι σχετικά άκαμπτες μορφές, τα τριγωνικά πρόσωπα με τους μεγάλους ανοιχτούς οφθαλμούς και η κόμμωση που θυμίζει αιγυπτιακή φενάκη (περούκα) είναι χαρακτηριστικά της πρώιμης δαιδαλικής περιόδου. Ο δαιδαλικός ρυθμός θα μεταδοθεί από την Κρήτη στις Κυκλάδες, όπου οι γλύπτες θα προβούν στη δημιουργία των πρώτων μνημειωδών γλυπτών, τους Κούρους και τις Κόρες (γύρω στο 620 π.Χ.)[3]. Οι Κούροι, οι Κόρες, οι καθήμενες μορφές ανδρών και γυναικών, μορφές ζώων και άλλα ανάγλυφα ήταν μερικά από τα θέματα έκφρασης της αρχαϊκής πλαστικής. Στα μέσα, περίπου, του 6ου αι. π.Χ. οι Κούροι είναι ώριμοι πλέον και το χαρακτηριστικό τους γνώρισμα είναι το αρχαϊκό μειδίαμα -έκφραση του προσώπου. Οι ανατομικές λεπτομέρειες αποδίδονται με πιο ρεαλιστικό τρόπο και από τα μέσα του 6ου αι. π.Χ. οι Κούροι γίνονται ακόμα πιο φυσικοί. Απεικονίζονται πλέον σαν άνδρες και όχι σαν ανδρόπαιδες, όπως προηγουμένως. Οι Κούροι προορίζονταν για την τοποθέτησή τους ως αναθήματα σε ιερά θεών ή σε τάφους.  Διαπιστώνονται ομοιότητες της τέχνης των Κούρων με την τέχνη της Ανατολής, αλλά στη συνέχεια οι Κούροι εξελίχθηκαν σε τύπο αγάλματος καθαρά ελληνικό. Στο διάστημα δύο αιώνων (7ος-6ος π.Χ), οι Έλληνες κατάφεραν να αναπαραστήσουν τον πολύπλοκο μηχανισμό του ανθρώπινου σώματος ξεπερνώντας τις συμβατότητες της πλαστικής μορφής[4].

Αντιλαμβανόμαστε, λοιπόν, ότι, πέρα από τα στενά όρια της δικής μας περιοχής, είμαστε και μέλη μιας ευρύτερης συλλογικότητας και στην προκειμένη περίπτωση της ελληνικής.

[1] Κοκκορού (1995), σ. 76.

[2] Βλ. Siegenthaler , A. &  Gertz, C.

[3] Βλ. Siegenthaler , A. &  Gertz, C

[4] Δρακόπουλος (2006), σσ. 88-89.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Δρακόπουλος, Δ. 2006. Ιστορία των Ελλήνων. Ο Πολιτισμός και η Τέχνη της Αρχαιότητας. Αθήνα: ΔΟΜΗ.

Κοκκορού – Αλευρά, Γ. 1995. Η τέχνη της Αρχαίας Ελλάδας. Σύντομη Ιστορία (1050-50 π.Χ.). Αθήνα: Καρδαμίτσα.

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

Siegenthaler, A. &  Gertz, C. Η «ανατολίζουσα περίοδος» στην ελληνική τέχνη.  Ανάκτηση από το μουσείο κυκλαδικής τέχνης. Τελευταία πρόσβαση στις 2.4.2011. http://www.cycladic.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=resource&cresrc=1176&cnode=55&clang=0