Η Διοικητική και Γεωγραφική θέση της Δολίχης

Γεωγραφική θέση

Η Θεσσαλία αποτελεί διαμέρισμα του ελληνικού κράτους, το οποίο ορίζεται βόρεια από τη Μακεδονία, δυτικά από την Ήπειρο, ανατολικά από το Αιγαίο πέλαγος, Παγασητικό και Θερμαϊκό κόλπο και νότια από τη Στερεά Ελλάδα, από τους νομούς Ευρυτανίας και Φθιώτιδας. Είναι μια μεγάλη πεδιάδα, η οποία κλείνεται γύρω της από τα βουνά Όλυμπος και Καμβούνια (βόρεια), Όθρυς, (νότια), Όσσα και Πήλιο ανατολικά. Ανάμεσα στον Όλυμπο και τα Καμβούνια υπάρχει άνοιγμα που αποτελεί δίοδο προς τη Μακεδονία. Οι σειρές αυτές των βουνών, σχηματίστηκαν την περίοδο που η Θεσσαλία αποτελούσε εσωτερική θάλασσα (λίμνη). Οι ποταμοί και οι χείμαρροι που τη διέσχιζαν συσσώρευαν σιγά σιγά χαλίκια και άμμο, σχηματίζοντας σταδιακά τα Μετέωρα. Τη θεσσαλική πεδιάδα διασχίζουν ο ποταμός Πηνειός με τους παραποτάμους του, καθώς και ανεξάρτητοι χείμαρροι, οι οποίοι πηγάζουν από τον κλοιό των βουνών. Επίσης η πεδιάδα χωρίζεται από τα βόρεια προς τα νότια με μια λοφοσειρά, σε Ανατολική πεδιάδα, της Λάρισας και σε Δυτική, των Τρικάλων.

Η Θεσσαλία έχει έκταση 13.488 τετρ. χλμ. και 695.654 κατοίκους. Διοικητικά χωρίζεται σε τέσσερις νομούς: Λάρισας, Τρικάλων, Καρδίτσας, Μαγνησίας. Επίσης υπάγονται και οι βόρειες Σποράδες εκτός της Σκύρου.

Το κλίμα της είναι ηπειρωτικό, δηλαδή ζεστό το καλοκαίρι και ψυχρό το χειμώνα, εξαιτίας των βουνών που την περικλείουν, τα οποία εμποδίζουν την άμεση επίδραση της θάλασσας.

Η Δολίχη αποτελεί τμήμα της σημερινής περιφέρειας Θεσσαλίας και διοικητικά ανήκει στον Δήμο Ελασσόνας (Δημοτικό Διαμέρισμα Δολίχης). Απέχει 60 χμ από την Λάρισα, 22 χμ από την Ελασσόνα, 52 χμ από την Κατερίνη, 95 χμ από την Κοζάνη, 120 χμ από τη Θεσσαλονίκη και 478 χμ από την Αθήνα. Η πρόσβαση στο χωριό είναι μόνο οδική. Το χωριό βρίσκεται σε απόσταση 5 χμ από τον Όλυμπο και είναι χτισμένο στους πρόποδες του λόφου Προφήτης Ηλίας (Άϊ – Λιας).

Η ιστορική διαδρομή του ονόματος Δολίχη

Η πρώτη ονομασία της πολίχνης που χτίστηκε πιθανότατα στην αριστερή όχθη του ποταμού Ευρώπου (Τιταρήσιου) ήταν Δολίχη και ανήκε διοικητικά στην Περραιβική Τρίπολη. Ο κάτοικός της ανάλογα με το φύλλο ονομαζόταν Δολιχεύς ή Δολιχαία, κατά το νεοελληνικό Δολιχιώτης – Δολιχιώτισσα. Δεν γνωρίζουμε το όνομα του οικιστή ούτε την ακριβή ημερομηνία θεμελίωσής της. Την εποχή της Ρωμαιοκρατίας ονομαζόταν Dolichae (Ντολίχε). Στους Βυζαντινούς χρόνους ονομαζόταν  Δολίχη, ενώ επί  Τουρκοκρατίας Δούχλιστα, Ντούχλιστα ή Τούχλιστα κατά παράφραση της αρχικής της ονομασίας. Το σημερινό χωριό απέκτησε και πάλι το όνομα Δολίχη το 1914.

Ο οικισμός της Δολίχης καταλαμβάνει έκταση περίπου 400 στρεμμάτων. Το σχέδιο διανομής του οικισμού, δηλαδή η οριοθέτηση των οικοπέδων και των υπόλοιπων δημόσιων ή δημοτικών εκτάσεων, πραγματοποιήθηκε το έτος 1927 και η αναμόρφωση του σχεδίου εγκρίθηκε το 1989 και ισχύει μέχρι σήμερα. Ολόκληρη η κτηματική περιφέρεια της Δολίχης καταλαμβάνει περίπου 18.000 στρέμματα, από τα οποία η καλλιεργήσιμη έκταση ανέρχεται περίπου σε 6.000 στρέμματα. Το 1993 πραγματοποιήθηκε αναδασμός της καλλιεργήσιμης γης, ο οποίος κυρώθηκε το 2008.

Μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους (1912) και τη νίκη της Ελλάδας προσαρτήθηκαν σ’ αυτήν οι νέες χώρες. Το 1919 ο οικισμός Σέλος (Πύθιο) αναγνωρίστηκε ως Κοινότητα του Σέλους στην οποία υπήχθησαν και οι οικισμοί Δούχλιστα (Δολίχη), Δεμιράδες (Κοκκινόγη) και η Μονή του Αγίου Αντωνίου». Το 1928, η Δούχλιστα μετονομάστηκε σε Δολίχη.

Ως αυτόνομη κοινότητα, η Δολίχη αναγνωρίστηκε το έτος 1966 και παρέμεινε μέχρι και το έτος 1998. Το χρονικό διάστημα αυτό λειτούργησαν 7 κοινοτικά συμβούλια. Από το 1999 η Κοινότητα της Δολίχης καταργήθηκε και μαζί με την Κοινότητα του Λιβαδίου συναποτέλεσαν τον Δήμο Λιβαδίου, με έδρα τον ομώνυμο οικισμό έως και το 2010.

Το 2011 συστάθηκε ο Δήμος Ελασσόνας αποτελούμενος από τις δημοτικές ενότητες (πρώην δήμους) Αντιχασίων, Ελασσόνας, Λιβαδίου, Ολύμπου, Ποταμιάς, Σαρανταπόρου και τις κοινότητες Βερδικούσιας, Καρυάς και Τσαριτσάνης, οι οποίες καταργήθηκαν. Η Δολίχη έκτοτε αποτελεί κοινότητα του Δήμου Ελασσόνας.

Στη Δολίχη ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να επισκεφτεί τον Βυζαντινό Ιερό Ναό της Θείας Μεταμορφώσεως του Σωτήρος που χρονολογείται από το 13 αι. μ.Χ., να επισκεφθεί το Λογραφικό Μουσείο, να πραγματοποιήσει περίπατο στο λόφο του Προφήτη Ηλία ή να επιλέξει από τα καταστήματα της Δολίχης.

Κάθε χρόνο λαμβάνουν χώρα Πολιτιστικές και Πνευματικές εκδηλώσεις όπως το Φεστιβάλ «Περραιβική Τρίπολις» κάθε δεύτερο Σάββατο του Ιουλίου, το Πανηγύρι της Θείας Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στις 5-6 Αυγούστου κ.ά.

• Λιόλιος, Θ. 2010. Περραιβία. Κατερίνη: Όλυμπος.
• Τσακνάκης, Ευάγ. 2019 Επισκόπηση της Ιστορίας της Δολίχης. Πολιτιστικός Σύλλογος Δολίχης «Η Τριπολίτιδα», e-book.