Εικάζεται ότι οι κατοικούντες τη Δολίχη, ασπάστηκαν τη νέα θρησκεία, το Χριστιανισμό, από τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους (60-70 μ.Χ.). Το κήρυγμα του Θείου λόγου πρέπει να το πρωτάκουσαν μάλλον από τον Απόστολο Παύλο κατά το τρίτο και τέταρτο ταξίδι του από τη Μακεδονία προς τη Ν. Ελλάδα, ταξίδια τα οποία πραγματοποίησε από ξηράς, από τα στενά της Πέτρας Ολύμπου -«δρόμο βασιλικό» κατά τη ρωμαϊκή και βυζαντινή περίοδο – αφού άλλος συντομότερος δρόμος δεν υπήρχε, και στη συνέχεια από τον Πρωτόκλητο Απόστολο Ανδρέα.

Η νέα θρησκεία εδραιώθηκε οπωσδήποτε κατά το 2ο μ. Χ. αιώνα, καθόσον από αυτόν και μετά υπάρχουν γραπτές μαρτυρίες ότι άρχισε σχεδόν μαζική απελευθέρωση δούλων στην περιοχή.

Από της ιδρύσεως της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας η Δολίχη αποτελεί έδρα Επισκοπής, αφού μνημονεύεται ως «Επισκοπή Δολίχης«, στη συνέχεια ως «Επισκοπή Θεσσαλικής Δωδώνης», προς διάκριση της από την Ηπειρωτική. Το 358 φέρεται ότι επίσκοπος ήταν ο Περέχιος και, σύμφωνα με τον Ιστορικό Ιεροκλή, τον 5ο μ.Χ. αιώνα στα πρακτικά της Οικουμενικής Συνόδου της Εφέσου αναφέρεται ως «Επισκοπή Δολίχης».

Μέχρι το 10ο αιώνα δεν υπάρχουν πληροφορίες. Από τότε και μετά, φέρεται ότι η Δολίχη ήταν ενταγμένη στην Επισκοπή Πέτρας Ολύμπου, που υπαγόταν στη μητρόπολη Θεσσαλονίκης.

Από την απελευθέρωση μέχρι σήμερα

Μετά την πτώση των τουρκικών οχυρών στα στενά του Σαρανταπόρου και την απελευθέρωση της περιοχής από τον τουρκικό ζυγό (8-10/10/1912), όπως όλη η επαρχία Ελασσόνας, έτσι και οι Δολιχιώτες επιδόθηκαν στο νοικοκύρεμα των σπιτιών και των χωριών τους. Η Δολίχη μετά την απελευθέρωση υπήχθη διοικητικά ως οικισμός στην κοινότητα Πυθίου, από την οποία αποσπάστηκε το 1967 και αποτέλεσε από τότε ιδιαίτερη Κοινότητα. Οι εμπειρίες των Δολιχιωτών από την παραπάνω ένταξη τους στην κοινότητα Πυθίου είναι άκρως δυσάρεστες και απογοητευτικές, γιατί επί ολόκληρες δεκαετίες υπήρξαν οι φτωχοί γείτονες των Πυθιωτών.

Οι περισσότεροι Δολιχιώτες δούλευαν ως κολίγοι στα τσιφλίκια και οι άλλοι, υπό καλύτερο καθεστώς, στα βακούφικα κτήματα των Μοναστηριών. Το 1929 έγινε η προσωρινή διανομή των γαιών για την αποκατάσταση των ακτημόνων, με αναγκαστική απαλλοτρίωση των μεγαλύτερων εκτάσεων των τσιφλικιών και των βακουφιών, η οποία ολοκληρώθηκε το 1931. Με αυτόν τον τρόπο αποκαταστάθηκαν οι Δολιχιώτες και άρχισαν πλέον να καλλιεργούν τη δική τους γη. Τη δεκαετία του 1970 έινε και συμπληρωματική απαλλοτρίωση για την αποκατάσταση νέων ακτημόνων γεωργών.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Πρακτικά 1ου Συνεδρίου για την Ιστορία και Ανάπτυξη του Δήμου Λιβαδίου Συνδέσμου Επιστημόνων Λιβαδίου, 2001

***************

Εν τη Επαρχία Ελασσώνος […]

22) Η κοινότης Σέλου μετονομάζεται εις «κοινότητα Πυθίου» και ο ομώνυμος αυτή συνοικισμός Σέλος εις «Πύθιον».
23) Ο συνοικισμός Δούχλιστα της αυτής κοινότητος μετονομάζεται εις «Δολίχη»

δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ αρ. 156 του έτους 1928, το οποίο πλεόν διατίθεται δωρεάν από το Εθνικό Τυπογραφείο.

Δείτε το ΦΕΚ από το Ε.Τ. κάνοντας κλικ εδώ

Δείτε επίσης:
Pandektis.gr -Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών. Μετονομασίες των Οικισμών της Ελλάδας. Τελευταία πρόσβαση στις 15.10.2010.

***************

Με την κατάληψη της χώρας μας από τους Γερμανούς και τους Ιταλούς φασίστες, τον Απρίλιο του 1941 μια νέα σελίδα ξεκινά για την ιστορία της χώρας μας. Μια σελίδα μαρτυριών αλλά και ηρωισμών του λαού μας ενάντια στη σκλαβιά την περίοδο 1941-1944.

Στη μικρή κοινωνία του χωριού μας τη Δολίχη δημιουργούνται όλες εκείνες οι προϋποθέσεις για τη συμμετοχή των κατοίκων της στην αντίσταση στα πλαίσια του Ε.Α.Μ, ΕΛΛΑΣ, ΕΠΟΝ.

Στα πλαίσια της προσπάθειας μου στη συμβολή, στην τοπική ιστορία θα καταγραφούν όλοι εκείνοι που πήραν μέρος στην αντίσταση, αλλά και στη συνέχεια όλους εκείνους που πήραν μέρος στο Δ.Σ.Ε (1946-1949) και εκείνους που διώχθηκαν με φυλακές και εξορίες από το χωριό τους .

Κατά τη διάρκεια του Αλβανικού έπους στην Αλβανία σκοτώθηκε ο Τσακνάκης Κων/νος του Βασιλείου.

Στην περίοδο του ΕΛΑΣ  εντάχθηκαν και πολέμησαν με το όπλο στο χέρι  οι εξής:
1)Γκόγκος Θωμάς του Αθανασίου (27/3/1918 – 6/5/1985)
2)Γκόγκος Ιωάννης του Θωμά (30/8/1918 – 19/3/1999)
3)Γκόγκος Ελευθέριος του Νικολάου (7/8/1919, ζει στη Δολίχη) απεβίωσε 2008
4)Τσακνάκης Νίκος του Ιωάννη (1921 – 1949)
5)Τσακνάκης Γεώργιος του Ιωάννη (13/1/1907 – 19/11/1983)
6)Σουγλής Κων/νος του Ζήση (18/3/1922, ζει στη Δολίχη)
7)Μπαλανίκας Φώτιος του Κων/νου (1920 – 1944)
8)Τσιόγκας Ζήσης του Βασιλείου (5/3/1906 – 29/3/1976)
9)Φωτίου Ιωάννης του Αθανασίου (18/11/1921 – Πύθιο 1990)

Ονόματα αγωνιστών του Δημοκρατικού στρατού:
1)Λιόλιος Αθανάσιος του Γεωργίου (28/9/1927-2018)
2)Λιόλιος Βασίλειος του Δημητρίου (1/1/1929, ζει στη Λάρισα)
3)Γκόγκος Αριστείδης του Νικολάου (12/3/1927 – 2/2/1998)
4)Γκόγκος Δημήτριος του Αθανασίου (12/10/1908 – 19/5/1987)
5)Τσακνάκης Δημήτριος του Θωμά (13/12/1930, ζει στη Δολίχη)
6)Τζήκας Αθανάσιος του Νικολάου (19/9/1932, ζει στη Δολίχη)
7)Γκόγκος Ιωάννης του Κων/νου (13/4/1932, ζει στη Δολίχη)
8)Καμαγιάννης Κων/νος του Παναγιώτη (8/5/1928 – 1/5/1995)
9)Γκόγκος Νίκος του Γεωργίου (17/6/1903 – 11/12/1982)
10)Τσιόγκας Βασίλειος του Ζήση (10/6/1928 – 30/10/1983)

Αξιοσημείωτο γεγονός είναι κατά την περίοδο αυτή και συγκεκριμένα στις 1-9-1949 στη θέση «Παράσχο Τούμπανο» η ανατίναξη ενός οχήματος του στρατού και σε αντίποινα αυτού η εκτέλεση τεσσάρων συγχωριανών μας:

1)Γκόγκος Αθανάσιος του Νικολάου (1/9/1949)
2) Γκόγκου Σουλτάνα του Νικολάου (13/4/1935 – 1/9/1949)
3)Γκόγκου Αθανασία του Κων/νου (23/4/1904 – 1/9/1949)
4)Τσακνάκης Χρήστος του Γεωργίου (13/2/1895 – 1/9/1949)

Επίσης χρήσιμο θα ήταν να αναφέρουμε τους ανθρώπους που την περίοδο αυτή εξορίστηκαν. Στις φυλακές της Γιούρα εκείνη την περίοδο πέρασαν κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες οι ακόλουθοι:
1)Λιόλιος Αθανάσιος του Γεωργίου (28/9/1927, ζει στη Δολίχη)
2)Γκόγκος Αριστείδης του Νικολάου (12/3/1927 – 2/2/1998)
3)Τσακνάκης Αλέξανδρος του Ιωάννη (4/10/1918 – 27/9/2004)
4)Τσακνάκης Δημήτριος του Ιωάννη (20/10/1923 – 18/6/1990)

Στις φυλακές της Μακρονήσου αυτή την περίοδο βρίσκουμε τους παρακάτω χωριανούς:
1)Λιόλιος Βασίλειος του Δημητρίου (1/9/1929, ζει στη Λάρισα)
2)Τσιόγκας Βασίλειος του Ζήση (10/6/1928 – 30/10/1983)
3)Τσακνάκης Δημήτριος του Θωμά (15/12/1930, ζει στη Δολίχη)
4)Νικολάου Ευαγγελία του Φωτίου σύζυγος Λιόλιου Αθανασίου του Γεωργίου (γεννήθηκε στο Πύθιο 23/2/1935, ζεί στη Δολίχη)

Στις Φυλακές της Λέρου οι κάτωθι:
1)Τζίκας Αθανάσιος του Νικολάου (19/9/1932, ζει στη Δολίχη)
2)Γκόγκος Ιωάννης του Κων/νου (13-4-1932, ζει στη Δολίχη)
3)Θεοδωράκης Κων/νος του Ιωάννου (8/3/1932, ζει στη Δολίχη)

Επίσης κατά τη χρονική περίοδο αυτή άλλοι δύο συγχωριανοί μας βρίσκονται εξορισμένοι στην Ικαρία:
1)Τσακνάκης Νίκος του Ζήση (13/7/1903 – 11/5/1996)
2)Γκόγκος Θωμάς του Αθανασίου (27/3/1918 – 6/5/1985)

Κατά την περίοδο του εμφυλίου πολέμου σκοτώθηκαν οι ακόλουθοι χωριανοί:
1)Μαντζάρας Διονύσιος του Στεφάνου (5/10/1932 – 13/10/1948)
2)Παπακωνσταντίνου Γεώργιος του Ζήση (1926 – 1948)
3)Αστερίου Ιωάννης του Αθανασίου (13/7/1922  18/3/1949)
4)Τσακνάκης Παναγιώτης του Νικολάου (18/7/1918 – 18/3/1949)
5)Τσακνάκης Νίκος του Ιωάννη γεννήθηκε (1921 – 1948)
6)Γκόγκος Βασίλειος του Αθανασίου (γεννήθηκε 1921/1949)
7)Γκόγκος Γεώργιος του Νικολάου (7/2/1902 – 25/12/1947)
8)Τζίκα Βασιλική του Νικολάου (18/2/1924 – 12/9/1946)
9)Τσακνάκη Ζωή του Γεωργίου (1927 – 1947)
10)Θεοδωράκης Χρήστος του Δημητρίου (18/1/1927 – 5/10/1949)
11)Αστερίου Νικόλαος του Φωτίου (20/12/1890 – 18-01-1947)

Ένα χρήσιμο στοιχείο είναι να αναφέρουμε για ιστορικούς λόγους και τους πολιτικούς πρόσφυγες που δημιούργησε εκείνη κατάσταση. Τα άτομα που ακολούθησαν αυτόν τον δύσκολο δρόμο της προσφυγιάς είναι τα παρακάτω:
1)Κατσάρα Βάϊα του Ιωάννη, τόπος εγκατάστασης Ρουμανία (13/9/1928 – 28/9/1984)
2)Τσακνάκης Γεώργιος του Χρήστου, τόπος εγκατάστασης Πολωνία (4/2/1928-2008)
3)Ρουμπακιά Κων/να του Θωμά σύζυγος Τσακνάκη Γεωργίου, τόπος εγκατάστασης Πολωνία (18/1/1926-2008)
4)Γκόγκος Νίκος του Γεωργίου τόπος εγκατάστασης Γιουγκοσλαβία (11/3/1928 – 6/9/2004)
5)Παπακωνσταντίνου Βασίλειος τόπος εγκατάστασης Πολωνία (1918 – 29/1/2003)
6)Γκόγκος Ελευθέριος τόπος εγκατάστασης Πολωνία. (7/8/1919 -2008)
7)Μαντζάρα Αννέτα του Αθανασίου στην Τασκένδη (26/12/1928 – 14/5/1978)
8)Λιόλιος Κων/νος του Γεωργίου Τσεχοσλοβακία (1929 – 1949 Τσεχοσλοβακία)

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Λιόλιος, Θ. «Η Δολίχη της Ελασσόνας στη δεκαετία 1940-1950. Ονόματα αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης και του ΔΣΕ», Ελασσονίτικα Γράμματα 2007, 11, 11-12.